Tekne-sap tek parça kopuz!

Ali için üç sene kadar önce küçük bir cura yapmıştım. Üç telli. Tekne için iki parça maunu yapıştırdım sonra da oydum. Erkan abiye gösterdiğimde bunu sap ile bütün yapsana demişti. Kendinin de bir Oğur sazı var öyle.

Bu tip yapımın en bilindik versiyonu bas gitarlarda oluyor. Through neck yahut neck through diyorlar. Türkçesi için bir önerisi olan varsa sevinirim.  Sap tahtası gövde boyunca uzanıyor. Gövdeyi tamamlamak için iki yana birer parça daha yapıştırılıyor. Yani teller tamamen sap tahtasında. Bolt-on denen vidalı saplara göre sapa iletilen rezonans çok daha fazla oluyor. Yapıştırma saplarda da bu fark, yapımdaki kadar zahmete değer mi denemek, düşünmek lazım.

Atölyede, gemi sökümden 4-5 yıl önce aldığım tahtalardan arta kalan ne varsa bir araya getirdim. İdeal durumda sapın her iki yanına birer parça olsa daha zahmetsiz olurdu tabii. Gemi söküm malzemelerini temizlemek, düzeltmek ve bir sürü çivi, vida deliğiyle uğraşmak zaman alıyor. Böyle böyle kaba halleri hazırladım. Sonra daha zor olan oyma aşaması geldi. Onun için de babamdan yardım istedim. Önce bir tezgah yapmayı düşündük. Eğer çok sayıda tekne oyulacak olsa zaten öyle yapmak en makul yok olurdu. Babam dükkanda epey deneme yaptı. Sonra spiral için çeşitli oyma uçları yapmaya başladı. Fotoğraflarda görebilirsiniz. Aslında bunlara benzer uçlar Amazonda satılıyor ama son derece pahalı; gümrük filan dert. Babamın yaptıkları gayet iyi iş gördüğü için de hiç peşine düşmedim zaten.

İlk yaptığımda gövdeyi tamamen yapıştırmıştım. Bu durumda dip kısımlara ulaşmak tabii daha zor oluyor. İkincisinde -ki o Gilad’ın kopuzu oldu- sonradan yapıştırmak üzere iki yarım halinde bıraktım. Böylece hem oymak daha  hem de dip kısımlarda kalınlığı görmek daha kolay oldu.

Gilad’ınki tamamen maun. Diğeri ise adını bile bilmediğim tahtalardan bir kolaj. Ayrıca kapağın altında balkonlar var. Önceleri de denenmiş olan bir şeyi ben de yaptım. Sapın içini, bir kanal açarak kısmen boşalttım. Bunun temel sebebi kullandığım ağacın biraz ağır olması idi. Böylece biraz hafiflemiş oldu. Telgeçen kısmını da geleneksel olarak yapılan ve tüm tellerin içinden geçtiği şekilde değil sadece iki tel için yarım şekilde yaptım.

Gilad’a göre şimdiye kadar yaptığım en iyi kopuz oldu ona verdiğim. Görünüş olarak güzel duruyor. Ses açısından balkonlu olanın kapağı biraz daha inceltme gerektirebilir. İlk günlerde volümü yetersiz mi diye düşünmüştüm. Şimdi bir zaman çaldıktan sonra daha iyi duyuluyor. Ama yine de önümüzdeki bir zaman söküp kapağı biraz daha inceltebilirim. Ayrıca yan kısımlara da delikler açtık. Genel olarak bağlamada çalan kişi sazın sesini karşıdaki gibi duymuyor. Bunu için üst yana tıpkı arkadaki gibi büyükçe bir delik açılıyor. Bu hiç sevmediğim ve yanıltıcı olduğunu düşündüğüm bir uygulama. Ancak daha çok sayıda ve küçük delik, çalan için iyi olabiliyor. Tartışılabilecek bir mesele.

İki sazın yapılması beş aylık bir zaman aldı. Aşağıda resimleri görebilirsiniz.

11 thoughts on “Tekne-sap tek parça kopuz!”

  1. Adem YAŞKEÇELİ

    Merhaba Engin Bey.Paylaşımlarınız için çok teşekkür ederim. Ancak ilgimi çeken bir fotoğrafla karşılaştım. Acaba hikmet-i sır-rı nedir diye yazma ve bilgi edinme istedim.

    Kopuz’un klevyasındaki kanalı ne için yaptığınız.Çok teşekkür ederim. Selamlar.

  2. Merhaba Adem Bey,
    O sazın sap ağacı biraz ağır bir tahta idi. O sebeple hafifletmek istedim. Sapa kanal açma eskiden beri denenmiş bir şey. Temelde sapın titreşimini arttırmak ve hafifletmek için yapılmış.
    Selamlar.

  3. Ayhan Üretmen

    Merhabalar Engin bey,

    Benimde bir sorum olacak:
    Yek pare tekne ve sapda sapin oynaması yada atmasına yönelik bir bilginiz tecrübeniz varmı? Yani bildiğimiz iki parça (tekne ve sap ayrı) olan yöntem ile bu konuda bir kıyaslama yapılabilinirse sevinirim lakin bildiğim kadarıyla bir kurt ağzı birleşim şeklinin önemli avantajlarından biri ahşapin o kısımda fazla oynamasına karşı gelmek.
    Teşekkürler.
    Berlin’den selamlar.
    Ayhan Üretmen

    1. Merhaba Ayhan Bey,

      Dediğiniz doğru. Zaman zaman tek parça bir ağaçtan bütün olarak yapılmış sazlar görürsünüz. Bu sazların tahtası kuru da olsa mevsimsel nem değişimine bağlı olarak çalışması çoğu zaman bir problemdir. Benim kullandığım yöntemde ise tekne tek parça değil. Hatta aynı ağaçtan olmak zorunda da değil. En az üç parça tahtayı birbirine yapıştırıyorsunuz. Ama riski daha da azaltmak isterseniz, sap kısmını da iki parça yaparak yapıştırabilirsiniz. Büyük boy sazlar açısından bu yöntem çok pratik olmayabilir. Ancak küçük tekneli sazlarda oldukça iyi sonuç verdiğini düşünüyorum.

      İyi günler dilerim.

      1. Çok teşekkür ederim bilgilerinizi bizimle paylaştığınız için.
        Küçük boy dediğiniz sanırım teknesi 30 santimi aşmaz olanlar.
        Deneyeceğim ve sonucu inşallah iletirim.
        Selamlar

  4. Engin Bey Merhaba

    Öncelikle paylaşımlarınız için çok teşekkür ederim. Verdiğiniz bilgiler çok faydalı. Bende kendi enstrümanlarımı ev ortamında kendi imkanlarımca tesviye ediyorum. Engin Bey, yaptığınız kopuz ve curalarda cila olarak ne kullanıyor ve nasıl uyguluyorsunuz. Cila öncesi ve sonrası nelere dikkat edilmesi gerekir ?

    1. Engin Topuzkanamış

      Merhaba,
      Ben çok basit bir yöntem kullanıyorum. Selülozik dolgu ve üstüne sprey akrilik vernik. Polyester yahut poliüretan verniklere göre daha dayanıksız ancak daha doğal bir görünüme sahip ve sese olumsuz bir etkisi yok. Bu durumda tesviyeyi vernikten önce doğrudan sapta yapmak gerekli. Vernikten önce yüzey 220 kuma kadar zımparalanıp temizlenmiş olmalı. Tesviye de bitmiş olmalı. Vernik kuruduktan sonra 600 kum sünger zımpara ile hafifçe zımparalanıp yüzeyi düzeltilmeli.

  5. Kolay gelsin engin bey ilk defa video nuzu bugün izledim çok beğendim yaptığınız eserlerle takdire şayan. Yaptığınız kopuzların ortalama fiyatı ne kadar acaba.sağlıcakla kalın

Engin Topuzkanamış için bir yanıt yazın Yanıtı iptal et

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Scroll to Top